Son Buzul Erimeden - Levent Kurnaz / Küresel iklim değişikliğinin bilimsel
gerçekleri üzerine
pelin ve seda bizimle birlikte
2 haftadır bir internet gazetesinde yazı yazıyorum
t24'de
ilk yazımı konuşacağız bugün
nedir bu 350?
(levent hocanın bahis konusu yazısı için tklynz)
iklim değişikliğinin temel sebebi
atmosferde artan co2 miktarıdır
tarih boyunca
tarih derken
evrenin tarihini
milyarlarca yıllık tarihi anlatmak istiyorum
co2 seviyeleri şimdikinin çok çok üstüne de çıkmış
örneğin 300 milyon yıl önce
co2 7000'leri bile bulmuş
dev yapraklı kocaman ağaçlar varmış o zamanlar
ve ağaçlar co2'yi emerek makul seviyelere kadar indirmişler
makul seviyeden kastımız da
180 ila 280 ppm arası
co2 birimini şöyle ifade edebiliriz
daha anlaşılabilir olması açısında
havadan milyon tane molekül alacak olsak
-makul seviyeler için söylüyoruz şu anda bunu-
bu milyon tane molekülün
180 ila 280 tanesi co2 molekülü oluyor
diğerleri ise
780 bin tanesi azot molekülü
200 bin tanesi oksijen molekülü
ve sadece 280 tanesi co2 molekülü oluyor
evrenin son 1 milyon senesini baz alırsakta
co2 molekülü sayısı
180 ila 280 aralığında oluşmuş
bunu peki biz nereden biliyoruz diye bir soru gelebilir akla
onu da hemen söyleyelim
dünya son birkaç milyon senedir buzul çağları geçiriyor
dünyanın buzul çağına girmesinin nedeni de
dünyanın güneş etrafındaki hareketi
bu konuyu şu an stüdyoda olan arkadaşlarımız da astronomi öğrencisi oldukları gayet iyi biliyorlar
bunlara milankovicth döngüleri deniyor
(hocam ne imiş bu döngü diye google'a "milankovitch döngüsü" yazıp arattığında karşına ilk çıkan şey
levent hoca'nın (kurnaz) ders notları oluyor lan
içine gireyim dediğinde de şakkadanak bilgisayarına ışınlanıyor o notlar
o nedenle "tklynz" ya da "bknz" durumu yok bu seferlik
google'da dediğim gibi "milankovitch döngüsü" yazınız
çıkan ilk linki de -o ders notlarını ihtiva eden bir pdf dosya oluyor- indirip hatmediniz bi zahmet)
milankovich döngüleri ile ortaya çıkan durum şu (ekşi sözlükte hadise nasıl ele alınmış der iseniz tklynz)
dünya
80bin sene buzul çağına giriyor
ardından 20bin sene ısınıyor
sonra tekrar 80 bin sene buzul çağına giriyor
bunlar çok sistematik bir periyot ile ilerleyen döngüler
(hadi ben wikipedia'da ne yazmış onu da merak ettim diyenler
buyurup burdan ona da burdan baksınlar "milantkovich cycles" için)
buzul ve ısınma arasındaki temel kıstas ise şu
** co2 180 ppm olduğunda dünya buzul çağına giriyor
** co2 280 ppm olduğunda da dünya endüstri devrimi öncesi makul ısınma seviyesine ulaşmış oluyor
son 600bin senedir
yani bilimsel olarak kesin verilerle ölçebildiğimiz dönemde
- aslında birkaç milyon sene desekte o kadar eskiyi şu an için ölçebilecek durumda değiliz ama son 600 bin sene için kesin konuşabiliyoruz-
co2'nin 180 ila 280 ppm arasında olduğunu biliyoruz
peki bugün, şu an kaç havadaki co2 oranı?
393 ppm
miyon tane hava molekülünde bulunması gereken maksimum co2 oranı
bilimsel olarak 600bin senedir
bilimsel tahminlere göre birkaç milyon senedir 280 ppm iken
bugün
şu an
yani
günümüzde 393 ppm
peki buzul çağı ile normal seviye arasındaki ısı farkı ne kadar?
180 ppm buzul çağı
280 ısındığı zamanki endüstri devrimi öncesindeki makul hava sıcaklığı demiştik
aradaki sıcaklık farkı ise 10 derece
yani 180 ppm iken co2 dünya 280 ppmde olduğundan 10 derece daha soğuk
diğer bir ifade ile söyleyecek olursak
dünyada co2 seviyesi 280 ppm iken buzul çağında olduğundan 10 derece daha sıcak
bugün istanbulda hava sıcaklığı ne kadar?
27 derece
ve size başka bir veri
son 55 gündür istanbul kendi ortalama sıcaklığının üzerinde seyrediyor
yani ortalama sıcaklık olarak istanbul normalin 10 derece üzerinde seyrediyor
başka bir şekilde ifade edecek olursak
180 ppm ist'un ortalama sıcaklığını 17 derece yapıyor ise
280 ppm ist'un ortalama sıcaklığını 27 derece yapıyor ise
380 ppm de ist'un ortalama sıcaklığını 37 derece yapacak
bu çok basit ve anlaşılabilir bir matematik
iklim bu denli basit değil elbette
kısa ve net olarak şunu söyleyebiliriz ama
393 ppm co2 bizi öldürür
iklim değişikliği nedeniyle şimdiden önlem almaya başlayan metropoller var
londra örneğin
iklim değişikliğinde deniz seviyesi 1 metre yükselecek olsa londra çok sorun yaşayacak
ama onlar da nehirlerini kapatacak kapılar yaptılar
ama onlar da 3 metre yükselir diye hesaplıyorlar ama ya 5 metre yükselirse
al gore'un filmi
"inconvenient truth" (filmin tamamını izlemek için tklynz)
kurbağa örneği
kaynar suya birden attığında sudan can havli ile fırlayan kurbağa
soğuk suyu yavaş yavaş ısıttığında hafif hafif haşlanan ama bir şikeyeti de olmayan kurbağa
(hocam bu arada "inconvenient truth" fotoğraflarına bakınırken septiklerin film hakkındaki görüşlerini ihtiva eden bir siteye rastgeldim
bakınmakta fayda var, tklynz)
dünyanın sıcaklığını güneşteki lekeler de etkiliyor
geçtiğimiz 3 ya da 4 sene içinde güneşteki lekeler azdı
ve bu da sıcaklıkların düşük olmasını sağlamıştı
şimdi siz istanbul serin değildi ki diyeceksiniz ama
güneş lekeleri parlamaya başladığında farkı herkes gibi siz de göreceksiniz
in the closet - michael jackson
konumuza geri dönelim
** 180 ppm - buzul çağı
** 280 ppm - endüstri devrimi öncesi
** 393 ppm - bugün
peki co2 sınırı sizce ne olmalı?
450 mi?
o zaman 4 derece artar
ya 550 olsa?
en az bi 5 ya da 6 derece artması beklenir sıcaklıkların
ama hep dem vurulan bir şey var
6 derece sıcaklık artışı dünyanın ya da daha doğru bir ifade ile insanlığın sonu demek
7 milyardan kala kala 150 - 200 milyon insan kalırsa kalır
onlar da antarktika'da ya da grönland'da yaşarlar
ama tabi antarktika'da toprak mı var, tarım yapılabilir mi meselesi de ayrı sorun
bu 6 derece ile ilgili en bilinir kaynak
mark lynas'ın "6 derece" kitabıdır hocam
google video'da kitap üzerine yapılan bir workshop'a denk geldim
istersen sen de burdan tklyp bak
550 pm'de sabitleyelim demek bu demek yani
peki durum bu minvalde iken dünya ülkeleri ne yapıyolar?
işte en son aralık 2009'da kopenhag'da toplandılar
ve orda da 2 derece artışta sıcaklığı sabitleyelim kararına vardılar
550 ppm 6 derece sıcaklık artışı
450 ppm 4 derece sıcaklık artışı demek
madem 2 derece artış bizim sınırımız diyorsunuz
o zaman 350 ppm'de olmanız lazım
- ki şu an zaten 393 ppmdesiniz -
peki kopenhag'da ne denmişti
a) bizim hdefimiz 2 derecedir
b) bunu sağlamak için de sınır 550 ppm'dir
şimdi bu hesapta ben bir gariplik görüyorum
benim hesabıma göre
180 - 280 arası sıcaklık farkı 10 derece ise
280 - 393 arası sıcaklık farkı da 10 derece olabilir
hadi diyelim 10 olmaz 5 derece olsun, hadi en en fazla 3 derece olsun
ama 550 ppm olursak 280 ile 550 arası farkı göz önüne getirin
hedeflenen 2 derecece sabitleme imkansız görünüyor
bu aslında şu manaya da geliyor kanaatimce
büyük dünya devletleri (ömer abi'nin (madra) ifadesi ile "beyaz adam")diğerlerine "siz isterseniz ölün, biz önlemimizi aldık" demek istiyorlar
işin diğer tarafından bakar isek
bu işin tek kurtuluşu "350 ppm"dir gibi bir bilimsel çalışma yok
ama 2008 yılında iklim konusunun duaeyeni bir adam olan james hansen'in bir makalesi var
12 kadar iklim bilimci ile birlikte yazdığı bir makale bu
ve kolaylıkla da ulaşabileceğiniz bir makale bu
"Target Atmospheric CO2: Where Should Humanity Aim?"
türkçesi ile söyler isek
"atmosferdeki hedeflenen co2 oranı: insanlık neyi hedeflemeli?" başlıklı bir makaledir bu (makalenin pdf metni için tklynz)
ben bu makaleyi ilk okuduğumda "ya bunda bilim yok ki, sadece 350 demiş, ne ki bu?" demiştim içimden
ama 350 rakamını aktivistler çok tuttular
çok akılda kalan ve basit bir hedef çünkü
ardından bir kez daha üzerinde düşündüğümde
şu anda 393 ppm'deyiz ve bu seviyede iken dünyadaki tüm buzullar eriyor
demek ki bizim şu an içinde bulunduğumuz co2 seviyesi çok yüksek
e peki 280 ppm'e dönmek mümkün mü?
bu da zor
çünkü endüstri devriminden önceye dönmemiz gerekir
yani ortaçağ seviyesinde filan yaşamaya peki diyorsak 280 ppm'e de dönebiliriz
ama bu hedef gerçekçi değil
o nedenle kabul edilebilir bir seviye olarak
350 ppm'i hedef almak makul ve mantıklı
350 ppm seviyesine inmek için
2015 yılına kadar co2 salınımını tepe noktası kabul edip
o tarih itibarı ile karbondioksit salınımını azaltmamız gerekiyor
ve 2050 yılına kadar da co2 salınımında %80 oranında bir indirim gerçekleştirmiş olmamız gerekiyor
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder