akıl fikir – 09.08.2011 (118. hafta)
Cingöz Recai - Özgür Çiçek ve Irmak Ertuna-Howison / Edebiyatta ve Sinemada Polisiye
Her Salı 16:30 - 17:00 arası AÇIK RADYO'da
Açık Radyo ŞİMDİ ve BURDA
Programın blog adresi için TIKLAYINIZ
Birkaç haftadır ele aldığımız vicdanlı polis / namuslu polis temalarının ardından sıra geldi "
hırsız" figürüne
Aslında bir bakıma hırsız figürü sosyal düzenin işlemesini de sağlıyor diyebiliriz
İlk dedeftif romanı diye adlandırabileceğimiz
Wilkie Collins'in "
Ay Taşı" (
wkpdia) da bir hırsızlık sonucu gelişen olayları ela alıyor
Dedektiflik romanlarına hırsız figürü bir bakıma kapitalist düzeni tepetaklak ediyor
Kapitalizmde bir iş, işçi, zaman ve ücret vardır
Hırsız ise tüm bu süreçleri alaşağı ederek sistemi tersinden işletiyor
Bunun en bilinen örneklerinden biri ise
Robin Hood
Hırsızın yeniden oluşturduğu sistematik düzen
Zenginden alıp fakire dağıtması
Bizden bir örnek ise aynı zamanda programımızın da ismi olan
Cingöz Recai
Şimdi ünlü hırsızları ele alallım
Robin Hood: (wkpdia)
İngiltere, Nottinhgam Bölgesi Sherwood ormanında yaşar. Kılıç ve ok üstadıdır. Tek başına hareket etmez çevresinde ona bağlı bir çete de bulunmaktadır.
Bazı kaynaklarda 1 Mayıs kutlamalarının ilkinin Robin ve çetesi tarafından gerçekleştirildiğini iddia eder
1 Mayısın ingilizcedeki ismi May Day (
wkpdia)
Cingöz Recai(wkpdia)
Peyami Safa'nın (
wkpdia) bir eseri. Safa bu romanı Server Bedi müstear adı ile kaleme almıştır. Romandaki karakterlere gelirsek,
Mehmet Rıza dürüst bir dedektif,
Cingöz Recai sürekli onu alt etme çabası içinde. Cingöz hiçbir zaman dürsüt vatandaşlardan çalmıyor ana hedefi ise
Fabrikatör Selim.
Cingöz Recai serisinin sinemaya aktarılması.
Ayhan Işık'ın canlandırdığı unutulmaz karakter. İlk sinema uyarlaması
1954'de Metin Erksan tarafından çekildi fakat bu filmde Cingöz Recai'yi Turan Feyzioğlu canlandırmıştı.
(
1) , (
2) , (
3) , (
4) , (
5) , (
6) , (
7), (
8)
Cingöz Recai serisi Alkım ve Damla Yayınları tarafından çıkartılıyor.
1930lu yıllarda
Mike Hammer Cingöz'e Karşı uyarlamaları da çıkıyor. Mehmet Rıza, Cingöz ile başedemeyince Mike Hammer'ı çağırıyor. Fakat o da Cingöz karşısında etkisiz kalıyor.
Ardından
Arsen Lüpen Cingöz'e karşı uyarlamaları da piyasaya çıkmakta gecikmiyor.
Arsen Lüpen (wkpdia)
Bu centilmen ve kibar hırsız
Maurice Leblanc tarafından yazılıyor.
Leblanc bir romanında
Sherloc Holmes ile Arsen Lüpen'i karşılaştırıyor. Bu tabi Sherlock'un yaratıcısı Arthur Conan Doyle'un hiç hoşuna gitmiyor ve itiraz ediyor. Leblanc da bunun üzerine küçük bir isim değişikliği ile
Herlock Sholmes'u (
wkpdia) çıkarıyor Arsen Lüpen'in karşısına.
Şu an piyasada Sherlock - Arsen karşısında diye bir bilgisayar oyunu da mevcut.
Jean Valjean (wkpdia)
Hırsızlık yapmaya mecbur kalan aç kalmamak için çalmak zorunda olan bir karakter.
Raji (wkpdia)
Rash Kapore'un canlandırdığı "
Avare" (
imdb) filminin ölümsüz karakteri. Cannes'da da ödül aldı filmi ve ülkemizde çok sevildi.
(Masumiyet Müzesi'nde geçiyordu sanırım hocam bu filmin türkiye dağıtımcııs acayip köşe olmuş sadece "Avare" filmi sayesinde, anvrz)
Raji'nin çocukluk aşkı Rita. Rita'nın Hakim, Raji'nin Hırsız babası.
Hırsızın oğlu da hırsız olur anlayışı.
Bu günkü müzik parçamızda bu filmin eşsiz şarkısı oldun. Rash Kapore'un sesinden dinliyoruz, "awaara hoon"
Awaara Hoon - Rash Kapore (
youtube)
(arkadaş şarkıyı embed edelim dedik, youtube'da ne kadar "awaara hoon" varsa hepsini embed kısıtlı yapmışlar, pes yani, anvrz)
Ali Baba ve 40 Haramiler (wkpdia)
Robin Hood'un çetesi var demiştik aynı şekilde Ali Baba'nın da çetesi 40 Haramilerden oluşuyor.
Halifenin veziri Kasım halifeye ihanet ediyor.
40 haramilerin gizli mağarasını bulan Ali ve hepimizin bildiği gizli cümle, "
Açıl Susam Açıl" (
wkpdia)
40 haramilerin yöneten Baba adında bir haydut var. Olaylar Ali'yi çetenin başına getiriyor ve ona da Ali Baba diyorlar. Ali Baba da Robin Hood gibi zenginden alıp fakire dağıtıyor.
Ali aynı zamanda Kasım'ın kızı Amara'ya aşık. Fakat Kasım kızını Moğol Hakanı Hülagu'ya verme niyetinde.
Ali Baba ve 40 Haramiler'in 1940 Holywood yapımı çok bilinen bir sinema versiyonu da mevcut.
(biz bolywood versiyonu ile idare edelim hocam, anvrz)
(
1) , (
2) , (
3) , (
4) , (
5), (
6) , (
7), (
8) , (
9) , (
10), (
11) , (
12) , (
13), (
14)
Holywood Tarzı Hırsızlar
Holywoodda önemli bir alt tür "hırsız" filmleri.
Oceans serisini buna örnek verebiliriz.
11, 12, 13 diye giden seri filmler (
wkpdia)
Bu filmlerde hırsız karakterle yüceltilir. Cool karakterlerdir. Düzgün bir karaktere sahip olduklarının altı çizilir.
Bu tarz filmleri şu 3 aşamada şekillendirmemiz de mümkün
.
Hazırlık ve Plan aşaması
.
Soygunun kendisi
.
Entrikanın ortaya çıkarılması
Başka bir versiyonu da son iş için bir araya gelen çete filmleridir. "Sexy Beast" filmini (
wkpdia) buna örnek verebiliriz. Bu filmdeki oyunculuğu ile Ben Kingsley Oscar'a aday gösterilmişti.
Bu tarz filmlerde biz izleyenlerin haydularla özdeşleşmemiz amaçlanır
Rezervuar Kopekleri
Bir diğer
çete filmi. Quentin Tarantino'nun yönettiği film. (
wkpdia)
("sen eski kulağı kesiklerdensin değil mi Johny?", anvrz)
Filmin Soundtrackleri de ayrıca değinmemiz gerekir kanaatindeyiz. (
listen.grooveshark)
The Asphalt Jungle (
wkpdia)
Yönetmen John Houston. Küçük bir rolde
Marilyn Monroe da yol alıyor.
Hırsızın Günlüğü
Hırsızlar konusunu ele almışken
Jean Genet'in (
wkpdia) otobiyografik romanı "
Hırsızın Günlüğü"ne (
wkpdia) , (
google books) değinmemek olmazdı.
1930lardan Jean Genet günlüğü bir bakıma roman.
30ların amerikan ahlak anlayışını kendi özdeneyimlerini paylaşarak alaşağı ediyor Genet.
Yaşadıklarını ne kadar genel ahlak kurallarına aykırı olursa olsun çok erotik bir şekilde kaleme alıyor.
Toplumun sapkın bulduklarını benimseyerek yazıyor.
Bu özelliği ile de 20. yy'ın en önemli yazarları arasındaki haklı yerini de alıyor.
